Ankara görüşləri -3
Fatma xanım Bunyatova
Maya kollecinin təsisçisi olan Ziya Səlcuq bəylə birinci görüşümüzdən sonra, Maya kollecində təyin olunmuş vaxtda Ziya bəyin dəvət etdiyi alimlər və kollecin rəhbərləri qarşısında “Azərbaycan və Türkiyə Yeni Ortaq Eğitim Sistemi – YOES” layihəsini təqdimatını etdim. Təqdimata Kütahya Dilpinar Universitetindən, Ankaranın ODTU –dan da alimlər dəvət edilmişdir.
Özümü təqdim etdikdən sonra , öncə Azərbaycanda gedən təhsil islahatları haqqında qısa bir məlumat verdim. İştirakçıların diqqətini müəllimlərin yenidən hazırlanmasına, yeni dərsliklərin yaradılması məsələlərinə yönəltdim. Həqiqətən də çox işlər görüldüyünü , müəllimlərin az da olsa fəallıqlarıının nəticəsi görünməsini vurğuladım.
Layihənin təqdimatı çox diqqətlə izlənildi. İki dövlətin təhsil sahəsində keçirdikləri yeniliklərdəki fərqlər və oxşarlıqlar demək olar ki, eynidir. Müzakirə obyekti və düşündürücü suallar layihənin üç əsas qayəsi olan koqnitiv əsaslar oldu. Bunlardan :
- birincisi — Fənn biliklərin tam-məntiqi və qeyri səlist modelləşdirilməsi;
- ikincisi — Koqnitiv təlim fəaliyyətləri;
- üçüncüsü — Qiymətləndirmənin yeni meyarlarıdır.
İkinci və ücüncü əsasların ön məğzi iştirakçılar üçün tez açıldı. Piajenin və Viqotskinin koqnitiv nəzəriyyəsi onlara çox tanış idi. Əsas müzakirələr birinci yanaşma fənn biliklərinin modelləşdirilməsi üzərində quruldu. Mənə öncə bir misal verdilər ki, siz bunu necə dərsdə izah edərdiniz?
Misal problemin həlli yanaşması üzərində qurulmuşdur : 2, 1/3=7/3. Bu texnoloji yanaşmanın müsbət və çatışmayan cəhətlərini açıqlayandan sonra :
-“bəs siz bunu necə izah edərdiniz?” sualına konstruktiv yanaşma ilə interaktiv dərsin yanaşması ilə addım -addım sualları qoyaraq onları bu bərabərlik anlamına gətirərək özləri üçün nəticə çıxartmaq məqamına çatdırdım. Sonra qrafik olaraq tam-məntiqi və qeyri- səlist modeldə bu yanaşmaların hansı biliklərlə əlaqəyə girməsini göstərdim. Rəylər fərqli olsa da bir əsasın ətrafında idi: “Yeni bilik hazır ötürülmür, o zəkada, idrakda qurulur və onun əlaqələri çox şaxəli olur.”
Təqdimatda iştirakçılarının istəyi və dəstəyi ilə biologiya fənninin modelini quraraq, tənəffüs orqanının (bu dəyişən biliklərdəndir) hansı əsas bilgilərlə əlaqəliyini təyin etdik və bir mövzuda neçə mövzunun bilikləri ilə əlaqə yarandığını qeyd etdik.
6 saatlıq işin nəticəsində belə bir qərara gəlindi ki, bu yol Maya kollecinin müəllimlərinə öyrədilməlidir. Başlanğıc ilk olaraq bir həftədən sonra riyaziyyat fənnindən bir dərs modelini alimlərin və müəllimlərin qarışısında təqdim etməkdən ibarət oldu.
Baxış: 2024