İDRAK MƏKTƏBİ

Eğitimde Bütünlük ve Bulanık Mantığın Uygulanması

¹ Fatma khanim Bunyatova

«İntellect school-İdrak mektebi” Baku

    ² Sudaba Hasanova

Ortaokul No 23, Baku, Azerbaijan

Abstract:Azerbaycanda egitim mufradatinin  amaci kazanilan bilgilerin uygulanmasidir ve bu amaca tam olarak bulasilmamaktadir. Teknolojinin hizli gelisimi sirasinda, bireyler

sadece bilgiyi hatirlamak için deyil, ayni zamanda onu yaratmak, deyistirmek ve analiz etmek icin daha yüksek bilissel becerilere ehtiyac duyar.Bu  kosullari yerine getirmek için ilk önce egitimin amacinin deyhistirmek gerekmektedir. Hadefi benimsemek yerine yaratma ve analiz etme kibi intellektual beceriler edilmelidir. Bunu yerine yetirmek için bellek becerilerinden bilissel becerilere geçis yapilmalidir

Anahtar sözler:

 

Bilgi ve iletişim teknolojilerinin hızla gelişmesinde, toplumun eğitimde büyük bir değişime ihtiyacı var.

BİT’in teknik olanaklarını kullanarak eğitimdeki yeni eğilimler arasında e-eğitim, uzaktan eğitim, çevrimiçi eğitim, makine öğrenimi ve benzeri yer almaktadır. Bu teknik yetenekler eğitimdeki radikal değişimi etkilemesine rağmen. Bunun nedeni, bu teknik araçların, 300 yıl önce yaratılmış olan geleneksel eğitimin didaktik ilkelerine dayanıyor olmasıdır. Tek, sistematik, mantıksız bilgi akılda tutulmak suretiyle öğrenilir.

Azerbaycanda egitim mufradatinin  amaci kazanilan bilgilerin uygulanmasidir ve bu amaca  tam olarak bulasilmamaktadir. Teknolojinin hizli gelisimi sirasinda, bireyler

sadece bilgiyi hatirlamak için deyil, ayni zamanda onu yaratmak, deyistirmek ve analiz etmek icin daha yüksek bilissel becerilere ehtiyac duyar.Bu  kosullari yerine getirmek için ilk önce egitimin amacinin deyhistirmek gerekmektedir. Hadefi benimsemek yerine yaratma ve analiz etme kibi intellektual beceriler edilmelidir. Bunu yerine yetirmek için bellek becerilerinden bilissel becerilere geçis yapilmalidir

Öğrencilerin eğitim hakkındaki bilgilerini koruyarak düşünmelerine ve kavratmalarına odaklanırsak, eğitimimizi niteliksel olarak değiştirebilir ve herkese erişilebilir hale getirebiliriz

Eğitimde önemli olan temel değişiklikler nelerdir?

Öğretimi düşünce biçimine yönlendirmek için eğitimde aşağıdaki temel değişiklikler yapılmalıdır:

1. Eğitim yönteminin değiştirilmesi; Öğretmene bilgi atamak ve öğrencinin bilgilerini öğrenmek yerine yapıcı, yaratıcı bir eğitim süreci oluşturulmalıdır. Bu yaratıcı öğrenme sürecinde, her öğrenci kendi bilgi birikimine dayanabilir

.2. Bilginin bütünlüğü ve bulanık mantıksal yapısı. Bu bilgi yapıları, İsveçli psikolog Jan Piajen’in bilişsel işlevinin doğal bilişsel yapılarının gelişiminde aynı kökenlere dayanmalıdır. Doğal biliş modeli Piaje’yi yarattı. Lütfi-Zadeh, yapay yapay zekayı yarattı.

3. Bilgi yapılarının bu iki teoriye dayanan tamlık ve bulanık mantık modelinin hazırlanması. Tam ve mantıksız bir bilgi modeli psikopatolojik bir yaklaşımla oluşturulmuştur. Psikofiziksel modelin psikolojik kavramları, süper insanlık mantığı kavramıyla değiştirilir. Bu değiştirme sırasında konu müfredatının tam ve bulanık bir modelini oluşturduk. Bütünlüğün ve bulanık mantık bilgisinin oluşturulması ve bütünlüğü ve bulanık mantık programları, eğitimin genetik programı olur.

Bu programla çalışan her öğrenci kendi gelişim düzeyine uygun kişiselleştirilmiş bir program oluşturabilir.

 

Piajenin bütünlük ve Lütfi-Zadenin bulanıq mantigi ile kurulan proqramlarin, müfredat programlarindan  çox farklı olur. Burada  müfredat  proqramlarında ferqli olaraq biliklər tam bir sxemdə, bir-biri ilə əlaqəli verilir. Mantıksal işlemler bilgi üzerine yapılır.Bu arada, biriyle değil, mantıksal uzlaşı ile birliğe girerek bilgi öğrenilir. Ve bu bilginin sürekli mobil olmasını ve herhangi bir yönde değişmesini mümkün kılmaktadır.

Bu şekilde öğrenen herkes yavaş yavaş bir düşünür haline gelir ve bu yolun araçlarını kendi düşüncelerine dönüştürür.

 

MODEL NASIL OLUŞTURULUR?

Fen bilgiler degisen y  deyismiyen bilgiler  x  ayrilir ve rakamlarla yazilir

Böyle bir yöntem kullannilarak bilginin  tam bir görünüsü yaradilir.

3. Piajenin bütövlige yönelik mantigi ile Lütfi-Zadenin bulanik mantiginda  ortak bir anlam bulunmaktadir.   Piajenin mantigi dogal, Lütfi-Zadenin mantiginda

yapay mantik bulunmaktadir.  Bütün bunlari dikkata alarak Piajenin psikolocik terminolojisini degistirerek  dil degiskenlerini ve Lütfi-zadenin bulanik

mantigi kelmeleri ile degistirilir.

Bu anlamda   x1;  x2;  x3;  x4;… x9 ;     bir mamtematiksel grup olarak degistirilir ve yerine  x0,1; x0,2;  x0,3;  x0,4…;  x0,9.

Deyisen bilikleri     y1;  y2;  y3; y4;… y9  lingvistik degiskenler olarak anlasilir ve      y0,1;  y0,2;  y0,3; y0,4;… y0,9  ile degistirilir.

Elde edilen bulanık bilgi koordinat  agina yerlestirilir ve elde edilen modele  bütünlük ve  bulanık bilgi modeli denir.

Bu model egitime nasil bir yenilikler kazandirir?

Elde edilen bilgi sadece bilgi olarak deyil, ayni zamanda önceki ve sonraki bilgiler ile ilgili olarak incelenir ve kazanilir  x0,1— x0,2— x0,3; 

Bu bilgiler gereginde birlestirilir ve ayird edilir ve iliskisel hale getirilir ve bu mantiksal baglanti bilginin niteliksel olarak nasil degistiginin birisaretidir .

2. Eger y0,1 degisken bilginin    deyişmeyen  x0,1; x0,2;  x0,3;  x0,4

iliskisi bulunmaktadi isa netice olarak y0,1 —  x0,1;  y0,1— x0,2;

y0,1 — x0,3;y0,1— x0,4 bilikte incellenilir ve buda düşünme mantığı operasionallığın multiplikativliyinin göstergesi oluyor . Bu tip bağlantılı öğrenme tedricen şagirdlırin idraklerin mantığı operasionallıq yapısını kuruyor

 

Azerbaycanda egitim mufradatinin  amaci kazanilan bilgilerin uygulanmasidir ve bu amaca tam olarak bulasilmamaktadir. Teknolojinin hizli gelisimi sirasinda, bireyler

sadece bilgiyi hatirlamak için deyil, ayni zamanda onu yaratmak, deyistirmek ve analiz etmek icin daha yüksek bilissel becerilere ehtiyac duyar.Bu  kosullari yerine getirmek için ilk önce egitimin amacinin deyhistirmek gerekmektedir. Hadefi benimsemek yerine yaratma ve analiz etme kibi intellektual beceriler edilmelidir. Bunu yerine yetirmek için bellek becerilerinden bilissel becerilere geçis yapilmalidir

Beklenen/Geçici Sonuçlar

 

Piajenin bütünlük ve Lütfi-Zadenin bulanıq mantigi ile kurulan proqramlarin, müfredat programlarindan farki nedir?

1. Bilgiler bir birinden mantiksel bir biçimde geçiş yapilarak degisir ve yeni bir bilgiye dönüşür.
2. Bir degisen bilgi vasitesiyle 3-4 bilgi birimlerinin degiştirmek mümkündü.  Başka bir anlamda degisen bir bilgi degisirken yeni bir kaç anlam  öretir
3. 3. Her bir bilgi yuvsında —   x0,1; x0,2;  x0,3;  x0,4; …  x0,9ve   y0,1;  y0,2;  y0,3; y0,4;… y0,9 bilikler bir yerde toplanır.

Burada onların birer birer zayıf, güçlü ve orta benzeri iliskiler açikca görülüyor.

Bu ilişkilere idrakin operasional işlemlerini uygulama edince öğrenciler bilgiler üzerinde düşünerek, araştırarak, onları değiştirerek kendileri bilgi kazanırlar. Bu bilgi kazanma yolları yavaş yavaş onların idraklerin önemli olan yüksek zihinsel becerilerin yapısını oluşturur.

4. Bu model bazında düzenlenen programlar ve ders kitapları öğrencileri bilgiyi akılda tutarak bilgili olmayı değil, onları bilgileri analiz etmek, değiştirmek, değerlendirmek gibi becerilere yiyelenmeyi öğretir.

 

 

Kaynakça

Fatma Khanim Bunyatova 1 ,*, GulbalaSalamov 2
New Strategy of the DistanceEducation

www.hrpub.org/journals/article_info.php?aid…

Fatma Khanum Bunyatova  Chapter 7 “Logic of Integrity, Fuzzy Logic and Knowledge Modeling for Machine Education” .  in the book «Intelligent Systems» edited by Vladimir Mikhailovich Koleshko, ISBN 978-953-51-0054-6, 7    2012              http://www.intechopen.com/books/intelligent-                     systems/logic-of-integrity-fuzzy-logic-and-knowledge-modeling-for-machine-education

. .Bunyatova  (2007) F.J Konstruktiv təlim: təyini, mahiyyəti.və dərslərdən nümünələr

4..Жан Пиаже. Москва 2001 г.

5. Алиев Р. А., Soft computering. (1999 ) Баку. .
6. Bунятова Ф.Д., Бунятова А.Р  2009  Logical integrity, fuzzy logic and modeling contentment education    http://ieeexplore.ieee.org/document/5372519/?section=abstract

F.Bunyatova.. Proceedings of 9th International Educational Technology …

www.kaynakca.info/tr/?Sayfa..     223 CONSTRUCTIVE TEACHING TECHNOLOGY AND PERSPECTIVES OF NANOPSYCHOPEDAGOGY

 

Anahtar Kelimeler

bulanık mantig; Piaje; operasionallığ; multiplikativliy; modellesdirilme; yaratma; mamtematiksel grup; lingvistik degiskenler;genetik program.

 

 

• Tweet
• Pin It

Baxış: 3239

One Response to “EJER congres may 2018 ANTALYA AKDENİZ UNİVERSİTETİ”