Posts Tagged ‘J.Piaje’
Konstruktiv təlim mühiti. Yaddaş məktəbindən təffəkkür məktəbinə keçid
Fatma xanım Bunyatova
Yaşadığımız XXI əsrdə informasiya və kommunikasiya texnogiyaları cəmiyyəti dəyişdirir və onu sürətlə inkişaf etdirir. Bu inkişaf məktəblərdən də yan keçməyərək ona texniki cəhətdən çox irəliləmə gətirmişdi . Dərs proseində IKT səmərəli istifadə edilməsi təlim prosesində öyrənilənin 40-50% yadda qalması ilə ən yaxşı halda nəticələnə bilir. Lakin yaşadığımız əsr cəmiyyət qarşısında qoyduğu tələblər çəmiyyətin üzvünün çoxlu bilik daşıyıcısı kimi yox kreativ düşüncəli, yaradıcı qabiliyətli bir fərd kimi görmək istəyir. Bununla yanaşı böyüyən nəsl inormasiyanı biliyə çevirməsini , özü öyrənmə yollarını bilib bacarmaqla yanaşı , social bacarıqlara da yiyələnmiş olmalıdır.
Lakin bugün bu tələblərin demək olar ki coxsunu yerinə yetirməyə məktəblərin imkanı çatmır v ə bununda bir sıra səbəbləri vardı:
- İKT insan təfəkkürünün məhsuludur və o süni idrak əsasında yaradılıbdır. Süni idraki Lütfi- Zade J,Piajenin təbii idrakının əsasında yaradıbdır. Bu yüksək texnologiyaları yaddaşa istiqamətlənmiş pedaqoji texnologiyalarla birlikdə əski quruluşda olan bilikləri tətbiq edildiyi üçün gözlənilən effect alınmır
- Fənn bilikləri diskret halında öyrənildiyi üçün şagirdlər illərlə biliyin tam bir sxeminə çıxırlar. Bu halda şagirdlər öyrəndikləri bilikləri əvvəlki və sonrakı biliklərlə əlaqələndirməyə bacarmırlar. Nəticədə onlar biliklərin tamlıq sxemində öyrəndiklərinin yerini tapmağa çətinlik çəkirlər. Bunun da nəticəsi biliklər diskret bir halda, əlaqəsiz yaddaşa yüklənməsi olur.
- Təlim zamanı verilən tapşırıqların çöxsu bilik yönümlü olduğu üçün şagirdlərdə ancaq bilik və onun tətbiqi bacarıqlarını formalaşdırır. Bu isə təfəkkürün ibtidai səviyyəsi pilləsidir
- Təlim prosesində interaktivliyin çəkisi az olduğundan şagirdlərin bilikyaratma və social bacarıqlarının inkişafı zəif geidr.
- Bilik yönümlü təlim prosesinin qiymətləndirilməsi bilik və onun tətbiqi meyyarlarla aparılır. Bütün bu çatışmamazlığı aradan götürmək üçün təlim prosisində konstruktiv bir mühit yaradılmalıdır.
Jan Piajenin təbii və Lütfi-zadənin süni idrak nəzəriyələrinə yeni baxış
2012-ci ildə “İntechopen” beynəlxalq internet açıq nəşriyatından təlimdə irəli sürdüyüm tam və qeyri- səlis yanaşmanı açıqlamağı məndən xahiş etdilər. “İntechopen” nəşriyyatın təklifinə razılıq verərək _”İntelejent sistems” başlığı altında kitabın həmmüəllifi olaraq “Maşın təlimində fənn biliklərin tamlıq və qeyri — səlis modelləşdirilməsi” adlı bir bölmə yazdım
Məqalə üç hissədən ibarət idi .
1.Nəyə görə və ya hansı səbəbə görə günü-gündə qalaqlanaraq yaradılan İKT təlimdə gözlənilən effekti vermir?
2.Nə etmək lazımdır ki öyrəncilər İKT-dən keyfiyyətlə yararlansınlar?
3.Bilik strukturları necə qurulmalıdır? Maşın təlimində hansı təlim texnologiyası tətbiq edilməlidir və nəticə etibarı ilə nə alınır?
Bu sualların cavabları qısaca olaraq belə açıqlandılar:
— birincisi: hazırlanan yeni elektron dərsliklərin, İKT içərisindəki olan bilgilərin, köhnə strukturlarda olan biliklər kimi yerləşdirilməsidir. İnternet təhcizatları , kompyüter texnologiyaları hamısı süni idrakın məhsulu olduğu halda, ona yerləşdirilən biliklər ənənəvi yanaşma tərzində götürülmüşdür və bu idrakı fərqlər təlim keyfiyyətini əmə Read the rest of this entry »
Baxış: 2171Dərsliklər və yeniliklər
Fatma xanım Bunyatova
Ədəbiyyat -5 (A.Süleymanova və b. ) Müəllim ücün metodik vəsaitinə konstruktiv yanaşma prizmasından baxış
Ədəbiyyat-5 (A.Süleymanova və b.) dərsliyin müəllifləri kurikulumun təlim strategiyasına yenilik gətiriblər. Onlar Amerika alimləri Robert Strenberq və Horvard Qardnerin oxu strategiyalarına əsaslanaraq dərs prosesində şagirdlərin oxuyaraq öyrənmələrini əsas götürürlər. Müsbət bir haldır ki, müəlliflər MMV-də müəllimlərə bu strategiya haqqında geniş məlumat verirlər, misallar gətirərək onu hər tərəfli açıqlayıb təhlil edirlər, istiqamətlərini nəzəri cəhətdən göstərirlər.
H.Qardner Jan Piajenin koqnitiv (dərk etmə) nəzəriyyəsinə əsaslanan,bu nəzəriyyəni inkişaf etdirən bir alimdir. Koqnitiv nəzəriyyə , yəni dərk etmə nəzəriyyəsi , konstruktivizimə aiddir. Bu dərketmə prosesində hər bir şagird öz biliklərindən, təcrübəsindən çıxış edərək öz biliklərini yaradır. Müəlliflər nəzəri cəhətdən bunu təsdiqləyirlər, nümunəvi dərslərdə bunu fəal təlimin üsulları üzrə qurmağa cəhd edirlər (müəllimlər təlimlərdə fəal təlim strategiyasına yiyələnirlər, buda bir paradoksdur yenilik var, amma tətbiqi öyrənilmir ) , lakin bu cəhd tam alınmır. Çünki, fəal təlimin yolu bir yoldur, konstruktivizmin, dərketmənin yolu isə başqa bir yoldur. Konstruktivizimdə fəal ünsiyyət, Read the rest of this entry »
Baxış: 2822Konstruktiv yanaşma ilə interaktiv təlim
Fatma xanım Bunyatova
Konstruktiv yanaşma ilə interaktiv təlim — müəllif təlimidir. Bu təlim yeni fənn kurikulumun səmərəli tətbiqi ücün təklif olunmuşdu.
1. Konstruktiv yanaşma ilə interaktiv təlimdə diqqət şagirdin sosial və idraki fəaliyyətinə yönələrək hər bir şagirdi azad düşüncəli, sosial və idraki bacarıqlı bir vətəndaş kimi böyütməkdir.
Bu təlim texnologiyasının məqsədi hər bir şagirdin idrakının inkişaf etdirilməsi və onu öz hüququnu dərk edən, özünüinkişafını bacaran, öz biliyini yaradıcılıqla yeniləşdirən bir demokratik şəxsiyyət yetişdirməkdir.
2. Konstruktiv yanaşma ilə interaktiv təlimdə müəllim şagirdlərin təlim fəaliyyətlərinin əlaqələndiricisi, dərsin meneceri, mediatorudur və idraki fəaliyyətə istiqamətləndiricidir.
3. Konstruktiv yanaşma ilə interaktiv təlimdə şagird bilik qazanan, biliklərini yeniləşdirən, komandada iş birliyi quran, sosial və idraki bacarıqlarını inkişaf edəndilər. Read the rest of this entry »
Baxış: 3553Konstruktiv təlimin təyini və fəlsəfəsi, mahiyyəti, məqsədi və formulu
Konstruktiv təlim şagird təfəkkürünün yardımı ilə qazanılmış, qazanılmaqda olan və qazanılacaq yeni biliklərin bütövlüyü deməkdir.
Konstruktiv təlim yaradıcı, səciyyəli əməliyyat təlimidir.Bu təlimdə şagirdlər öz daxili duyğu və idrak səviyyələrindən çıxış etməklə, bilikləri üzərində apardıqları məntiqi əməliyyat nəticəsində yeni bilik qazanaraq yaradıcı olurlar.Həmin yaradıcılıq həm fərdi, həm də kooperativ (yəni birgə fəaliyyət) xarakteri daşıyır. Yəni bu yaradıcılıq uşağın-şagirdin fərdi, yaxud qrup halındakı işindən, fəaliyyətindən asılıdır. Sətirlərin müəllifinin konstruktiv təlim fəlsəfəsi amerikalı alim Cerom Brunerin konstruktivizm fəlsəfəsi ilə səsləşir. Qeyd etmək lazımdır ki, C. Brunerin konstruktivizm təlimində fərd öz şəxsi dərkinin nəticəsini, cəmiyyətin əvvəlcədən əldə etdiyi təcrübələrlə əlaqələndirməyə və əsaslandırmağa çalışaraq yeni bilik qazanır.Bünyatovanın konstruktiv təlim fəlsəfəsi həm də Şərq-Qərb təlim sisteminin sintezində ehtiva olunur. Bu təlim fəlsəfəsi hissədən tama, yaxud da tamdan hissəyə çıxmağa, şagirdlərin əldə olunmuş bilikləri ilə yeni qazanılacaq biliklərin birləşməsinə, qovuşmasına əsaslanır. Bu da öz növbəsində şagird biliyinin tamlıq sxemini yaradır. Read the rest of this entry »
Baxış: 23637